PEDODONTİ
Çocuk diş hekimliği nedir?
Pedodonti yani Çocuk Diş Hekimliği bebeklikten itibaren 13 yaşına kadar gelmiş çocukların hem süt hem de kalıcı dişlerinin gelişimini takip eden, tedavisini üstlenen, uygulama ve davranış yönlendirme tekniklerine hâkim olup bunu çocuğa aktarabilen diş hekimliğinin uzmanlık alanlarından biridir. Çocuk ilk defa randevuya gelecekse bu randevuyu bir pedodontistten alması çok önemlidir. Çünkü uygulama ve davranış yönlendirmesine hâkim olan pedodontistler hangi yaş gruba nasıl yaklaşılacağını bilirler ve bu ilerde çocuğunuzda diş hekimi korkusu oluşmasını engeller.
Süt dişlerine dolgu yapılır mı?
Süt dişlerindeki çürüklere dolgu yapılabilir. Aksine yapılmaması birçok probleme yol açar. Çürük diş apse ve ağrı yapar, beslenmede problemler oluşturur. Bu durumda dişi çekmemek dolgu yapmak gerekir. Diş çekildiğinde oluşan boşluk bir süre sonra daralır daimi dişin çıkacağı alan kalmaz ve diş diziliminde bozulmalar, ortodontik problemler yaşanır. Ortodontik problemler oluştuğunda çocukta çiğneme ve konuşmada sorunlar ortaya çıkar. Süt dişlerine dolgunun yanı sıra fissür örtücü, kanal tedavisi, amputasyon gibi uygulamalar da yapılabilir.
İlk diş hekimi ziyareti ne zaman olmalıdır?
Diş hekimine ilk ziyaret Amerikan Pediatrik Diş Hekimleri Birliği’nin de belirlediği gibi ilk diş çıktıktan sonra yani 6ay ve 1 yaş arasındaki zaman diliminde gerçekleştirilmelidir. Erken yaşta bir pedodontiste gitmek oldukça önemlidir çünkü doktor ilerleyen zamanlarda yaşanabilecek senaryolar hakkında aileyi bilgilendirir. Aileye sorulan emme alışkanlığı gibi sorular bebeğin ileri dönemdeki ağız sağlığı açısından önemlidir. Bebeklerin ağız bakımının nasıl olacağı ilerleyen süreçte neler yapılması gerektiği konusunda gidilen her düzenli randevuda bilgiler alınmalıdır. Böylece çocuk büyüdüğünde sağlıklı dişlere sahip olacaktır.
Pedodontist nedir, hangi hizmetleri verir?
Diş hekimliği fakültesinden mezun olan diş hekimleri, Çocuk Diş Hekimliği alanında uzmanlık ya da doktora yaparlarsa Pedodontist yani Çocuk Diş Hekimi olurlar. Pedodontistler çocukların 0-13 yaşları arasında ağız sağlıklarının ve diş gelişimlerinin düzgün bir şekilde ilerlemesini sağlarlar. Bunun için dolgu, kanal tedavisi, diş çekimi, diş kırıklarının tedavisi, diş renklenmeleri ve plak oluşumu tedavisi, yer tutucu, flor uygulaması, fissür örtücü, ampütasyon gibi tedavi çeşitlerine başvururlar. Bunun yanı sıra çocuğunuz, çocuk diş hekimine geldiğinde doktor sizi çocuğunuzun ağız bakımı nasıl olmalı, beslemesi nasıl olmalı, hangi alışkanlıklara (parmak emme, devamlı biberon emme, dil time) dikkat etmeniz gerektiği gibi konularda da bilgilendirir.
Çocuğumun dişlerini ne zaman fırçalamaya başlamalıyım?
Çocuklarda diş temizliği uygulamaları yaş arttıkça değişir. En başta çocuğunuz ilk dişini çıkarttığında yani 6.aydan sonra, gazlı bez ya da tülbent yardımıyla günde 2 kere ılık suyla bebeğinizin dişlerini ve dişetlerini temizlemelisiniz. Arka dişler çıkmaya başladığında, yani ortalama 3 yaşına doğru fırçaya geçiş yapılmalıdır daha konforlu olacaktır. Diş fırçasına geçiş yaptığınızda dikkat etmeniz gereken bazı durumlar vardır. Bebeğinizin diş macunu 1 ve 3 yaşları arasında flor İÇERMEMELİDİR. Daha sonra 6 yaşına kadar düşük dozda flor içeren macun kullanmalıdır. Macun mercimek tanesi kadar kullanılmalıdır.
Flor uygulaması nedir, zararlı mıdır?
Florun başlıca kullanım alanlarından olan macunlar: Ağız bakımının sağlanması, dişlerde çürüklerin önlenmesi, hassasiyet giderilmesi, dişlerin korunmasını sağlar. Flor ağız yoluyla sistemik olarak alınmaz bunun yerine dişlerin üzerine lokal olarak uygulanır. Çünkü florun yutulması ya da dozunun yüksek alınması (2mg’dan fazla) dişlerde beyaz lekelenmeler yani florozis gibi problemler oluşturabilir. Fakat florür vernik diş yüzeyiyle temasa geçtikten sonra tükürükle temas ettikten bir süre sonra kurur. Kuruduğu ve sertleştiği için çocuğun bunu yutma riski yoktur. ZARARSIZ bir uygulamadır. Florun çocuklarda özellikle 6 yaşından sonra ağız bakımı için çürük önleyici etkisi vardır ve bu asla unutulmamalıdır. Zararlı bulunan miktarlara herhangi bir çocuğun florlu diş macunu ya da flor vernik uygulamasıyla ulaşmasının imkânı yoktur. Doğru yaşta doğru macun seçilmeli ve macun mercimek tanesi büyüklüğünde olmalıdır.
Yer tutucu neden önemlidir?
Süt dişler normalde düşecekleri zamandan, herhangi bir neden dolayısıyla erken düştüğünde yerine yer tutucu yapılır. Her zaman yapılan bir uygulama değildir, hekim kontrolleri yapar ve ihtiyaç olup olmadığına karar verir. Bir dişin boşluğuna yer tutucu yapılması gerekirken yapılmazsa dişler mobil olduğundan o boşlukta daralmalar ve değişimler gerçekleşir. Bu da kalıcı olarak çıkacak dişin çapraşık çıkmasına ya da hiç çıkmayıp gömülü kalmasına neden olabilmektedir. Çocuk ileriki yaşlarında ortodontik muayene görmek durumunda kalır. Aynı zamanda yer tutucunun yapılmaması diksiyonun bozulması, çiğneme fonksiyonunun bozulması, kapanış bozukluğu gibi problemlerde yaratır. Yer tutucular hareketli ya da sabit şekilde yapılabilir. Kullanırken özellikle yapışkan şeyler çiğnememeye, ağız bakımı esnasında yer tutucuyu da fırçalamaya ve doktorunuza düzenli aralıklarla gitmeye dikkat etmelisiniz.
Fissur örtücü nedir, kimlere uygulanır?
Dişlerimizdeki çiğneyici yüzeylerin üzerlerindeki girinti ve oluklarının oluşturduğu yapılara fissür denir. Bu yüzeylerdeki fırçalama çok etkili olamayabilir ve besinler birikir, diş çürüklerinin genellikle en çok başladığı bölgelerdir. Çürümeye yeni başlamış ya da çürümeye henüz başlamamış dişlerde akışkan bir dolgu ile fissürler örtülür. Bu işlemin diş çürüklerinden koruma oranı %70 olarak tespit edilmiştir. Özellikle çocuklara ilk azı dişi çıktıktan sonra, ortalama 6 yaşında uygulanmalıdır.3-6 ayda bir kontrole gelinmelidir.
Beslenme ağız diş sağlığını etkiler mi?
Hem de en çok etkileyen etkenlerden biridir. Yüksek şeker oranına sahip çikolata, bisküvi, meyve suyu, gazlı içecekler gibi gıdalar ağız ortamını asidik hale getirmektedir. Bu ortam çürük yapan bakterilerin işini kolaylaştırır ve dişin minesini zayıflatarak dişi çürütür. Şeker oranının yanı sıra gıdanın yapısı da çürük oluşumunda çok önemlidir. Örneğin çikolata ve bisküviden hangisi dişi daha çok çürütür? Gibi bir soru sorarsak herkesin aklına çikolata gelir ancak cevap bisküvidir. Bisküvi yapışkan bir gıdadır, çikolatanın içinde bir miktarda yağ vardır ve bu diş minesine bisküvi kadar yapışmasına engel olur. Ağız sağlığımız için asitli, şekerli ve yapışkan gıdalardan uzak durmalıyız. Peki ya dişlerimizin dostu gıdalar yok mu? Tabi ki var. Özelliklede çocukların dişlerinin sağlıklı gelişimi için örneğin kahvaltıda, yumurta, süt, peynir gibi besinleri tüketmeleri gereklidir. Sağlık Bakanlığı’nın Ağız ve Diş Sağlığı hakkında beslenme kılavuzunu özet geçmek gerekirse bir özet geçmek gerekirse ana öğünlerde fast food ürünlerden kaçınıp daha çok lahana, brokoli, karnabahar gibi sebzelerle et, tavuk, balık gibi protein içerikli gıdalar dönüşümlü tüketilmelidir. Ara ürünlerde ise meyve, kuru yemiş, süt, yoğurt gibi gıdaların tüketilmesi önerilir. Beslenme konusundaki en kurtarıcı bilgi ise peynir yemektir. Şekerli bir besin tükettikten sonra ya da dişlerimizi fırçalayamadığımız bir durum oluştuğunda peynir yemek ağzın asidik ph’sını nötürler ve çürük oluşumundan korur.
İlk diş muayenesinde nelere dikkat edilmelidir?
İlk diş muayenesini çocuğunuz için siz evden çıkmadan başlamış olarak görebilirsiniz. Çünkü diş hekimine hazırlık safhası çocuklar için çok önemlidir. Evden çıkmadan önce çocuğunuzda diş hekimiyle ilgili kötü algı yaratacak cümleler kurmayınız. Örneğin ‘’korkma, acımayacak, doktoru dinle, ağlama’’ gibi uyarılar çocukta demek ki diş hekiminden korkmalıyım yargısını oluşturur. Sanki rutin bir gününüzmüş gibi o günü geçirmelisiniz. Unutmayın ki çocuğunuzun diş hekimi korkusu küçüklükten başlarsa büyüdüğünden ağız sağlığıyla ilgili problemleri çözmesi çok zor olacaktır. Tedaviden sonra çocuğunuza oyuncak ve hediye gibi vaatlerde bulunmanız onun bu işlem zor ki bana hediye alıyor diye düşünmesine neden olabilir. Muayeneye geldiğinizde kesinlikle Çocuk Diş Hekimliğinde uzmanlığını yapmış bir doktordan randevu almış olun. Çocuk diş hekimleri, çocukların psikolojileri hakkında dersler almışlardır ve korkma durumunda kolaylıkla müdahale edebilirler. Hekim ve çocuğunuzun arasındaki diyaloga oldukça az müdahale edin. Çocuğunuzun ilk dişi çıktıktan yani 6ay-1yıl arasında diş hekiminize getirin. Tedavi esnasında çocuğunuzun sevdiği bir oyuncağı verebilir ya da izlemesi için animasyon, çizgi film açabilirsiniz. Tedavi bittikten sonra diş hekiminizin çocuğunuzun ağız bakımı hakkında söyleyeceklerini dikkatle dinleyin ve uygulayınız. Düzenli aralıklarla diş hekimine gitmeyi ihmal etmeyiniz.